Karaciğer, Pankreas ve Safra Yolları Cerrahisinin Tıbbi Disiplini
HPB cerrahisi; Hepato (karaciğer), Pankreato (pankreas) ve Biliyer (safra yolları ve safra kesesi) sistemde gelişen hastalıkların cerrahi tedavisini kapsayan özel bir cerrahi branştır.
Bu alanda çalışan cerrahlar, çoğunlukla karaciğer tümörleri, pankreas kanseri, safra kanalı darlıkları, safra kesesi taşları ve kistik hastalıklar gibi kompleks vakaların tanı ve tedavisinde rol alır.
HPB cerrahisi, hem cerrahi tekniklerin zorluğu hem de bu organların hayati önemi nedeniyle yüksek deneyim ve uzmanlık gerektiren bir alandır.
ABD’de Society of Surgical Oncology (SSO) ve Europe’da European-African HPB Association (E-AHPBA) gibi kurumlar, HPB cerrahisini ayrı bir üst ihtisas alanı olarak kabul eder.
Bu nedenle, bu cerrahi branş genel cerrahiden farklı olarak, ileri düzey bir eğitim ve odaklı deneyim gerektirir.
HPB Cerrahisi Hangi Alanlarla İlgilenir?
HPB cerrahisi, aşağıdaki üç ana organ grubunda ortaya çıkan iyi huylu ve kötü huylu hastalıklarla ilgilenir:
1. Karaciğer Cerrahisi
Hepatosellüler karsinom (karaciğer kanseri)
Karaciğer metastazları (başka kanserlerin karaciğere yayılması)
Karaciğer kistleri (basit, hidatik, kistik adenom)
Karaciğer apseleri ve hemanjiyomları
Karaciğerin segmental rezeksiyonu ve lobektomileri
2. Pankreas Cerrahisi
Pankreas kanseri (adenokarsinom)
Nöroendokrin tümörler
Kistik lezyonlar (IPMN, MCN)
Kronik pankreatit
Whipple ameliyatı (pankreatikoduodenektomi)
Distal ve total pankreatektomiler
3. Safra Kesesi ve Safra Yolları Cerrahisi
Safra taşları ve tıkanıklıkları
Akut/kronik kolesistit
Koledok taşları ve safra yolu darlıkları
Safra yolu tümörleri (kolanjiokarsinom)
Safra fistülleri, safra kaçağı onarımı
Endoskopik veya laparoskopik cerrahiye gerek duyulan vakalar
Bu organların birbiriyle olan anatomik ve fonksiyonel ilişkileri nedeniyle, HPB cerrahisi multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Cerrah; gastroenterologlar, onkologlar, radyologlar ve patoloji uzmanlarıyla birlikte hasta yönetimini planlar.
HPB Cerrahisini Kimler Uygulayabilir?
HPB cerrahisi, genel cerrahinin ötesine geçen bir uzmanlık alanıdır.
Bu alanda cerrahi uygulamaların yapılabilmesi için bir hekimin:
- Genel Cerrahi Uzmanlığını tamamlamış olması,
- Ardından yurtdışında veya akredite merkezlerde HPB üzerine üst ihtisas (fellowship) yapmış olması,
- Gerekli sayıda kompleks vakaya bizzat cerrahi müdahale etmiş olması gerekir.
ABD, Almanya, İngiltere gibi ülkelerde HPB cerrahları genellikle karaciğer, pankreas ve safra yolları cerrahisinde süper-spesifik alanlarda çalışır.
Bu da, hastaların doğru tedaviye yönlendirilmesi açısından büyük önem taşır.
Neden HPB Cerrahisine Başvurmalıyım?
Karaciğer, pankreas ve safra yolları hastalıkları genellikle geç belirti verir ve tanı konduğunda hastalık ilerlemiş olabilir. Bu nedenle:
- Zamanında tanı,
- Doğru cerrah seçimi,
- Cerrahi deneyimi yüksek bir merkezde tedavi,
hastanın yaşam süresini ve kalitesini doğrudan etkileyebilir.
Prof. Dr. Mert Erkan, HPB cerrahisi alanında Almanya’da üst ihtisas yapmış, yüzlerce hastayı cerrahiyle sağlığına kavuşturmuş, yayınlarıyla da bu alanda uluslararası literatüre katkı sunmuş bir cerrahtır.